EVLİLİK VƏ AZADLIQ

Evlilik və azadlıqSevgi insanı azad edir… Lakin yenə də sevmək, azadlıq qədər dəyərli deyildir.

Sevgi böyük, dərindən varlığını hiss etdiyin bir dəyərdir, lakin azadlıqdan daha dəyərli deyildir.

İnsanların, bir başqasına sahib olmaq səyi, bir başqası tərəfindən sevilmək arzusu fərdi bir həbsxanaya çevrilər. Eqonun əsarəti görünməzdir. İnsan sevmək istəyər, amma sevginin tez və ya gec xəyallarını yıxmasını istəməz. Sevilmə arzusu nə qədər böyükdürsə, arzu nə qədər çoxdursa, əsarət də o qədər böyük olar. Sevgi də bir o qədər əldən qaçar, uzaqlaşar.

Sevgi bir başqasına sahib olmaq, onu dəyişdirməyə çalışmaq deyildir. Bu, qarşındakı insanı bir əşyaya, bir alış-verişə endirməkdir. Həyatda çox az şey, qarşındakı insanı bir əşyaya endirməyin qədər pisdir.

Nə qədər az sahib olsan, o qədər azad olarsan. Əgər heç sahib deyilsənsə, sevdiyin insanı sırf özü olduğu üçün qəbul edərək dərindən bir şəfqətlə sevirsənsə, bu bütünlüyü yaşayırsansa, sevgi gerçək ifadəsini tapar.

Heç kəs, heç kəsə sahib ola bilməz. Ər arvadına, müdir işçisinə, dövlət vətəndaşına sahib deyildir. Sahiblik, bir kölə-əfəndi münasibətidir. Onlar arasında gerçək bir münasibət belə yoxdur.

Gerçək bir sevgi münasibəti azadlığın rəqsidir, yaradıcılığın ifadə tapmasıdır. Ər arvadını, qadın da ərini nə qədər dəyişdirməyə çalışırsa çalışsın uğursuz olar. Çünki nə özünü, nə də qarşısındakı insanı olduğu kimi qəbullanmışdır.

Ər arvadından, qadın ərindən asılı haldadır. İkisi də bir-birindən tələb halındadır. İkisi də bir-birilərini istismar edərlər, bir-birilərindən istifadə edərlər, bir-birilərinə hökm etməyə çalışarlar. Beləcə, evlilik səmimi duyğuların qidalandırılıb paylaşıldığı, insanın fərqindəlik yolunda inkişaf etdiyi, aydınlatdığı bir ortaq inşa olmaq əvəzinə bir quruma çevrilər. Bu qurumun, dövlətdən bir fərqi yoxdur. Azadlıq yoxdur, aevlilik və azadlıqmma bol-bol sanksiya vardır, qadağa vardır. 

Məsələn, Miçiqan əyaləti qanunlarına görə qadınların saçları qanuni olaraq ərlərinə aiddir. Bu səbəblə, qadınların, ərlərindən icazə almadan saçlarını kəsdirməkləri qadağandır. Bunun nə qədər absurd, nə qədər alçaldıcı olduğunun fərqindəsən? Bu artıq bir oyun  deyildir, bu bir güc  hakimiyyətidir. Bu sevmək yox, hökm etməkdir.

Kişi, yüz illər boyunca qadına hökm edə bilmək üçün onu təhsildən, öyrənməkdən, azadlıqdan yoxsul buraxmışdır. Bunu edərkən də, gücünü dinlərdən, ənənələrdən, dövlətdən almışdır. Qaba güc istifadə edərək, onu davamlı olaraq alçaldaraq özünə olan güvənini zəiflətmişdir. Buna görə də evlilik, bir növ saqqıza bənzədilir. Saqqız, siqareti buraxmaq və yemək atışdırmamaq üçün bir bəhanədir. Saqqızın əzilməsi və çeynənməsi lazımdır. Evliliklərdə də kim dişlidirsə, əzməyə çalışır.

İki insanın, sevginin ən gözəl varlığı olmaq yerinə, bir-birinə hökm etməyə çalışması, bir-birilərini bir əşyaya endirmələri, bir-birilərinə bir cənnət sunmaq yerinə birlikdə bir cəhənnəmi yaratmağına səbəb olur. Bütün evliliklər belə deyildir, amma dünyanın bir çox yerində gerçəkləşən evliliklər bir qurumdan fərqsizdir.

Əgər özün olmaq məsuliyyətini üzərinə götürsən, özünü olduğun kimi qəbul edib sevsən, özünə sayğı duyarsan. Özünə sayğı duyduğun zaman, qarşındakı insana da sayğı duymaq, onu anlamaq üçün köklərin dərinləşər. Sənin köklərin, onun kökləri ilə görüşər. Varoluşun torpağı, bir-birinə uzanan iki kökü, iki əli birləşdirəcək qədər comərddir.

Anlayış yoxdursa, müstəqillik yoxdur, davamlı bir qarşıdurma halı vardır. Bu qarşıdurma davamlı olaraq böyüyən, gərilən bir huzursuzluğu doğurar. Daha xoşbəxt olmaq istəyən iki insan, əvvəlkindən daha gərgin, daha bədbəxt, daha anlayışsız hala gələr. 

Şairlərin, sənətçilərin, filosofların, elm adamlarının çoxu isə, müstəqilliklərinə çox  meyllidirlər. Onlar üçün bir duruma bağlanmaq, bir insanı sevərək davamlı olaraq ona bağlı olmaq çox çətindir. Onların qurduğu münasibət, sevgi və azadlıqdan çox bir növ laqeydlikdir.

Azad qala bilmək üçün sevdikləri insanı çox yaxınlarına buraxmaq istəməzlər, beləcə, öz çevrələri içində yaşayaraq azadlıqlarını qoruyacaqlarını düşünərlər. Onlar qarşılarındakını dərindən anlamaqdan, daha dərindən sevməkdən qorxarlar, çünki azadlıqlarına sevgidən daha meyllidirlər. Onların azadlığı, onlar üçün bir əsarət halını alır. Tək tərəfli bir bağlılıq məsələsi olur ortada. Buna görə də bir çox şair, sənətçi üçün evlilik, tragediyanın səhnələndiyi bir komediyadır.

Gerçək bir münasibətdə, iki tərəf də nə asılı, nə də müstəqildir. Onlar, sadə bir şəkildə  öncə özləri olmaq məsuliyyətini almışdırlar. Onlar özlərini  sevərlər, beləcə qarşısındakı insanı da olduğu kimi qəbul etməkdən qorxmazlar, əksinə qarşısındakının, özünü yaşadığı müddətcə xoşbəxt olduğunu bilərlər. 

Onların bağı, asılılıq və ya müstəqillikdən fərqlidir. Bir-birilərinin varlığını içdən gələn bir xoşbəxtliklə qəbul edərlər, coşğu ilə uyum içində rəqs edərlər. Bu çox nadir hallarda gerçəkləşsə də, cütlüklər, tək bir ruh olmaq üçün birləşərlər. İki bədəndəki tək bir ruh kimi… Bu nə zaman gerçəkləşərsə, sevgi bir yağış kimi üstlərinə yağar.

Digər münasibətlər bor növ alış-verişdir, ər arvadındanevlilik və azadlıq, qadın ərindən gözləyər. Onlar bəsit anlaşmalardır, istər sosial, istər psixoloji olsun. Halbuki, iki insanın özü qalaraq, digərini dəyişdirməyə çalışmadan olduğu kimi qəbul edib sevdiyi münasibət ruhani bir təcrübədir. 

Ehtiyac halı bir sevgi deyildir. Ehtiyaclar münasibəti yönləndirər, hökm edər.

Sevgi bir hədiyyə halıdır, hədiyyə verdiyini düşünmədən gerçəkləşdirdiyin bir çiçəklənmədir. Kimsə kiməsə hökm etməyə çalışmadığı zaman, hər kəs sevdiyi insanın etməyi xoşladığı şeyləri anladığı zaman, ona sayğı duyub qatıldığı zaman, öncə özünün özgürləşdiyini fərq edər. Sevgi öncə sevəni özgürləşdirər, sonra seviləni.

Bir körpə doğulduğu zaman anasına bağlıdır. Onun anasına, südə ehtiyacı vardır. Kim onun ehtiyaclarını doyursa, onu axtaracaq, ona bağlı olacaqdır. Bir körpə anasından sadəcə süd yox, sevgi də alar və bu sevgi onun ruhi qidasıdır.

Bəzi insanlar nə qədər yaşa dolursa dolsunlar..böyüməməkləri, sevgi qidası almamaqlarındandır, diqqətin şəfqətini yaşamamaqlarındandır. Onların psixoloji olaraq hər zaman bir körpə, uşaq kimi qalmaqları bir acıdır,  çünki, bu davamlı olaraq həsrət halında yaşamaqdır. Sevgiyə duyulan həsrət…

Bu həsrətin yerinə, sevgini tələb etmək yerinə gerçəkdən sevməyə özündən başaldığı zaman, yetkinləşər. Özgürləşdiyini köklərində hiss edər. Artıq o bir tələb halında deyildir, xaricə bağlı deyildir. Artıq özləmək yerinə, varlığında duyduğu sevgini yaşayar. Bu sevgi kökləndikcə, həyata yansıdıqca böyüyər və daşar.

İçindən sevgi daşmayan birinin bir başqasını sevməyi mümkün deyildir.

İçi çiçəklənməmiş biri, bir başqası ilə baharı yaşaya bilməz. Həyatın dadını, keyfini çıxaran, həyatı bir rəqs, bir şeir kimi olan insan bir başqası ilə eyni şeirdə, eyni rəqsdə görüşə bilər.

Ancaq sahib olduğun şeyi bir başqasına verə bilərsən. Sahib olmadığın bir şeyi istədiyin zaman da bir dilənçidən fərqin qalmaz.

Azad olmayan insanlar aşiq olduqları zaman ilk öncə bir-birilərinin azadlıqlarına hücum edərlər. Qarşısındakı insanı, özü kimi bir əsir etmək üçün, evliliyi bir quruma çevirib məhbusluq yaratamaq üçün istifadə edərlər.

Bir-birini sevənlər isə bir-birilərinin azad ola bilməkləri üçün bir-birilərinə kömək edərlər, onları əsir edən şərtləri, bağları fərq edərək özgürləşmək üçün bir-birilərinə dəstək olarlar.Evlilik və azadlıq

Azadlıq yoxdursa, heç bir zaman xoşbəxtlik yoxdur. Sevgi yoxdur. Azadlıq, həm qadının, həm də kişinin varoluşundakı gözəl qoxudur, özüdür. Və sevgi, ancaq bu azadlıq olduğu zaman bir su kimi axar.

Sevgi bir zərurət, bir şərt, və ya bir tələb deyil, varoluşun içindən daşmasıdır. O daşdığı zaman sən də paylaşmağa, verməyə, xoşbəxt olmağa başlayarsan.

Tələb etmək əvəzinə sevdiyin zaman, sevginin necə veriləcəyi, necə daha dərindən ifadə tapacağı, necə şərtsizcə yaşanacağı önəm qazanar. Bu, azadlığın insana gəlməsidir. Ancaq azad bir insan bağlı deyildir. Ancaq azad insan sevgi suna bilər, çünki yalnız o sevgi ilə doludur.

O zaman sevgin bir duruma, bir əşyaya, bir insana bağlı deyildir. Çünki gerçək sevgi bir münasibət halı deyildir, bir durumdur.

Sevgi sadəcə bir kəlmədir, sevmək isə fəaliyyətdir. Sevgi sadəcə ürəyinin dərinliklərindən sevdiyin zaman gerçəkdir. Gerçək hədiyyə da budur, varoluşun sənə sunduğu ən gözəl hədiyyə…

Hazırladı: Fidan Aslanova
Mənbə: blog.milliyet.com.tr

Beyenmeler
0   15  
VN:F [1.9.16_1159]
Rating: +8 (from 8 votes)

Fidan Aslanova

Fitret.az idarəçisi

 
Facebook

Bir cavab yazın