İsti və aydın yay fəslindən sonra günlər qısalmağa başlayır. Bununla paralel olaraq havalar da soyumağa başlayır; bitkilər, heyvanlar və bir bütün olaraq təbiət, özünü qış mövsümünə hazırlayır. Bu hazırlığa insan bədəni də öz-özündən bir növ uyğunlaşır və temperaturun enməsini qavrayaraq yağ toplayıb saxlamağa başlayır. Təəssüf ki, biz insanlar xüsusilə şəhər şəraitində ruhumuza və bədənimizə təbiətlə bütün içərisində yaşamağı üçün gərəkli olan imkanları təqdim edə bilmirik və bədənimiz kifayət qədər işarə ala bilməməsi səbəbiylə özünü qışa hazırlaya bilmir. Buna görə də qışın hələ ilk günlərində soyuqdəymə halları ilə qarşılaşırıq.
Bu dövrdəki bir çox xəstəlik, şübhəsiz, havaların soyumağı ilə əlaqədardır, amma yeganə faktor bu olsaydı, onda hamı xəstələnmiş olardı. Yaxşı, bəs niyə bəzi insanlara tez soyuq dəyib qrip olduqları halda, bəzi insanlara soyuq heç təsir etmir?
Bildiyimiz kimi zehni, xüsusilə də ruhi baxımdan zəif bir dövr keçiririksə, bədənimiz də zəifləyir və çox asanlıqla xəstələnir. Bu da, ruh və zehin bütünlüyümüzü və aralarındakı qarşılıqlı təsiri göstərir. Lakin hər nə səbəblə olursa olsun, əgər immun sisteminiz zəifdirsə, həm mənfi xarici təsirlərin, həm də ruhi çöküntülərin öhdəsindən gəlmək çətinləşər.
Buna rəğmən, zehin və ruh sağlamlığımızın yerində olduğunu güman edib, immun sistemimizi gücləndirərək qış üçün hazırlıq görə bilərik. İlk addım olaraq, qidalanma ilə başlaya bilərik.
Qidalanma ilə qışa hazırlıq:
– Qidaların 75-80 faizi təzə meyvə-tərəvəzlərdən ibarət olmalıdır.
– Mümkünsə bu meyvə-tərəvəzlər, yerli və təbii olmalıdır.
– Qidalanma balanslı şəkildə olmalıdır.
– Tərəvəzlər gündəlik bişirilməli, meyvə suları isə təzə sıxılıb içilməlidir.
– Tərəvəzlər qızardılmaq əvəzinə, buxarda bişirilməli və salat şəklində təzə olaraq yeyilməlidir.
Yeməklərin ölçüsü :
Səhər yeməyi ən ağır yemək olmalıdır.
Günorta yeməyi orta ağ
ırlıqda olmalıdır. Çiy və bişmiş qidalardan ibarət ola bilər.
Axşam yeməyi ən xəfif yemək olmalıdır. Məsələn, buxarda bişmiş tərəvəzlər, sulu yeməklər, isti şorba növləri və s. bu kimi.
Yemək yeyərkən sadəcə yeməklə maraqlanmaq lazımdır. ( Yemək yeyərkən televizora baxmaqdan, iş görüşməsindən və ya ailə mübahisələrindən çəkinilməlidir; rahatladıcı bir musiqi zövqə görə seçilə bilər. )
Tərəvəzləri öz fəslində yemək lazımdır.
Rəfinə edilmiş hər cür qidadan qaçınmaq laızmdır. ( şəkər, ağ un, ağ düyü… )
Əgər gündəlik həyatda fiziki fəaliyyət yerinə yetirilə bilmirsə, porsiyaları azaltmaq lazımdır.
İmmun sisteminizi gücləndirmək üçün:
– Kifayət qədər yuxu. ( müddəti insana görə dəyişir, lakin dincəlmiş bir halda oyanmaq lazımdır. ) Qış mövsümündə daha çox yuxuya ehtiyacımız olduğunu unutmayaq.
– Günləri nizamlı bir ritmlə keçirmək. – eyni saaatda yuxudan oyanmaq, eyni saatlarda yemək, eyni saatda yatmaq kimi.
– Müsbət düşünmək, şüurlu olaraq və dərin nəfəs almağa çalışmaq ( zehni fərqindəlik məşqləri) .
– Dinc olmağa çalışmaq və hərəkətə önəm vermək.
– Aşırı stresdən çəkinmək, gündəlik həyata sakitliyi daxil etmək.
Amerikada edilən bir araşdırmaya əsasən, çox stress altında olan insanlar, digərlərinə nisbətən iki qat daha tez-tez xəstələnir. Stress vəziyyətlərində böyrəküstü vəziləri həddindən artıq kortizol istehsal edir. Bu hormonun gərəyindən çox istehsal edilməsi, immun sisteminizin zəifləməsinə səbəb olur.
Stressiz həyat yaşamaq şübhəsiz ki, asan deyil, çünki bizim xaricimizdəki stres yaradan faktorların çoxunu əngəlləyə bilmirik. Yenə də stressdən nisbətən daha az təsirlənməyin yolları mövcuddur. Bu mövzuda rahatlanma üsulları bizə köməkçi olar. Məsələn,
– Açıq ( bol oksigenli ) havada templi gəzintilər
– İdmanla məşğul olmaq
– Soyuq-isti duş qəbul etmək
– Sakitləşdirici musiqi dinləmək
– Bir xobbi ilə məşğul olmaq ( bir növ meditasiyadır )
– Yoqa və ya insana müsbət təsir edən digər fəaliyyətlər ( məsələn, meditasiya.. rəqs.. mahnı oxumaq.. rəsm çəkmək kimi )
– Bədənin fərqindəliyi məşqləri
– Şüurlu olaraq əzələ rahatlatma məşqləri
Bütün bunların yanında ən dəyərli dərmanımız əhval-ruhiyyəmizin sağlam olmasıdır. Ona görə də sizi xoşbəxt edən fəaliyyətlər, sizin üçün yükəsk əhval-ruhiyyə qaynağı olacaq. Bu mövzuda, havalar soyuyur deyə pessimistliyə qapılmaq əvəzinə, soyuq havada və qaranlıq qış günlərində hansı fəaliyyətləri edə
biləcətyinizi planlaya bilərsiniz. Məsələn, əl işləri kursları, dil kursları, musiqi, rəqs və s. fəaliyyətlər üçün qış mövsümü gözəl fürsətlər təqdim edə bilər.
Gözəl və sağlam bir qış keçirməyiniz diləyi ilə…
Mənbə: www.ruhsalyasam.com
Müəllif: Şaduman Karaca
Hazırladı: Fidan Aslanova
