Doğru peşəni seçmək çətindir. Lakin yaxşı müəyyən edilmiş bir kariyera yolunuz olsa, iş tapmağınız asanlaşar. Öz üzərinizdə çalışaraq, biraz planlama ilə və biraz da daxili müşahidə ilə sizin və ailənizin ehtiyaclarını qarşılayacaq qazanclı və qane edici bir yol müəyyənləşdirə bilərsiniz.
“Doğru peşə necə seçilir?” deyənlərdənsinizsə, özəl bir peşə seçimi kitabçası kimi bu yazımızı sona qədər diqqətli bir şəkildə oxumağınızı tövsiyyə edirik.
Peşə seçimində maraq dairələrinizi nəzərə alın
1 – Xəyallarınızdakı peşəni düşünün
Peşə seçməyə çalışarkən işləmək məcburiyyətində olmasanız belə, məşğul olmaq istədiyiniz bir peşəni düşünməlisiniz. Tutaq ki, çox varlısınız və işləməyə ehtiyacınız yoxdur. Buna rəğmən fürsətiniz olsa, hansı işlə məşğul olmaq istəyərdiniz? Bu suala verəcəyiniz cavab ən yaxşı peşə seçimi olmasa da, sizə nə etmək istədiyinizlə bağlı fikir verəcək.
Aktyor və ya aktrisa olmaq istəyirsinizsə, konservatoriyaya və ya rabitə fakültəsinə daxil olmaq haqqında düşünə bilərsiniz.
Dünyanı gəzmək istəyirsinizsə, host\hostes ola bilərsiniz. Bu, dolanışğınızı təmin etməyin və xəyallarınızı gerçəkləşdirməyin ən yaxşı yoludur.
2 – Xobbilərinizi düşünün
Xobbilərinizi və ya etməyi sevdiyiniz şeyləri işə çevirmək çox asandır. Xobbilərin bir çoxu gerçək dünyanın ehtiyacları ilə və durumları ilə uyğundur. Etməyi sevdiyiniz şeyləri və bunları necə işə çevirə biləcəyinizi düşünün.
Məsələn, video oyunları oynamağı sevirsinizsə, video oyunu dizayneri, proqramçısı və ya keyfiyyətə nəzarət mütəxəssisi ola bilərsiniz.
İncəsənəti və ya şəkil çəkməyi sevirsinizsə, qrafiki dizayner ola bilərsiniz.
İdmanı sevirsinizsə, müəllim\müəllimə olun və sertifikat alaraq məşqçi kimi işləyin.
3 – Zövq aldığınız şeyləri və ya məktəbdə olarkən zövq aldığınız dərsləri düşünün.
Nəzəri fənlər gələcəkdəki peşənizin təməlini qoya bilər. Lakin bəzi peşələr üçün daha çox oxumalı ola bilərsniz. Yuxarı sinifdə oxuyarkən ən sevdiyiniz fənn, gələcəkdəki peşəniz ola bilər.
Məktəbdə oxuyarkən ən çox kimya fənnini sevirdiniz? Laboratoriya texniki və ya əczaçı ola bilərsniz.
Məktəbdə oxuyarkən ən çox ədəbiyyat dərsini sevirdiniz? Onda, redaktor və ya mətn yazarı ola bilərsniz.
Məktəbdə oxuyarkən riyaziyyat dərsini sevirdiniz? Onda, mühasib və ya sığorta mütəxəssisi ola bilərsniz.
Bacarıqlarınızı nəzərə alın
1 – Məktəbdə oxuyarkən və ya indi bacarıqlı olduğunuz sahələri düşünün
Məktəbdə oxuyarkən ən yaxşı oxuduğunuz dərsləri düşünün. Bacarıqlı olduğunuz sahə, etmək istədiyiniz şey olmaya bilər , lakin bacarıqlı olduğunuz bir sahəni seçməyiniz gələcəyinizi qarantiyaya almağınıza və uğurlu olmağınıza kömək edəcəkdir.
Fikrə ehtiyacınız varsa, bir öncəki addımda olan misalları incələyin.
2 – Nədə çox yaxşı olduğunuz barədə düşünün
Nəyisə təmir etmək və ya nəsə düzəltmək kimi müəyyən bir bacarıqlarda çox yaxşısınızsa, bu bacarıqlarınızdan istifadə edərək uğurlu ola bilərsniz. Təhsil almalı ola bilərsiniz v
ə ya ehtiyac olmaz, lakin ixtisaslı işçilərə olan tələbat daha yüksəkdir və bu insanlar daha asan iş tapır.
Məsələn, dülgər, avtomobil təmiri, inşaat və elektrik işlərindən başı çıxan insanlar əlləri ilə çalışaraq və ya bir şeyləri təmir edərək qazanc təmin edə bilərlər. Bu peşələr davamlıdır və qane edicidir.
Aşbazlıq kimi bacarıqlar da asan bir şəkildə işə çevrilə bilər.
3 – İnsanlararası münasibətlərinizi gözdən keçirin
Bacarıqlarınız digər insanlara kömək etmək və digər insanlarla ünsiyyət qurmağa uyğundursa, sizin üçün münasib olan bir sıra iş seçimi var. Digərləri ilə yaxşı ünsiyyət quran və digərlərinə təsir edə bilən insanlar marketinq, satış və ya oxşar pozisiyalarda asan bir şəkildə kariyera qura bilərlər.
Başqalarına göz qulaq olmağı sevirsinizsə, tibb bacısı\qardaşı ola bilərsniz, inzibati sahədə köməkçi və ya ofis meneceri ola bilərsiniz.
4 – Bilmirsinizsə, soruşun!
Bəzən, bacarıqlı olduğumuz sahələri müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkirik. Heç bir mövzuda yaxşı olmadığınızı düşünürsünüzsə, ailənizdən, qohumlarınızdan və ya müəlimlərinizdən soruşun. Onların fikirləri sizi təccübləndirə bilər!
Hal-hazırda olan vəziyyətinizi nəzərə alın
1 – Özünüzü kəşf edin
Nə etmək istədiyinizə qərar verməyiniz üçün özünüzü çox yaxşı tanımalısınız. Sizi həqiqətən də xoşbəxt edəcək bir işlə məşğul olmaq istəyirsinizsə, nə istədiyinizi və nələrdən zövq aladığınızı aydın bir şəkildə anlamalısınız. Bəzi insanlar özləri üçün önəmli olan şeyə qərar vermək üçün bir müddət işdən icazə alırlar.
Bunda yalnış bir şey yoxdur. Həyatınıza nifrət etməyinizə səbəb olacaq bir işlə məşğul olmaqdansa, bir müddət ara verib tezliklə nə istədiyinizə qərar verməyiniz gərəkdir.
2 – Maddi durumunuzu nəzərə alın
Kariyeranızı dəyişdirmək şansınız maddi durumunuza bağlı olaraq dəyişəcək. Bəzi karyera yolları üçün xüsusi təhsil lazım olur və bu təhsil bahalı ola bilər. Lakin, təqaüd ala bilərsiniz.
3 – İstədiyiniz peşədə çalışmaq üçün gərəkli olan təhsili düşünün
Sahib olduğunuz təhsili və ya alacağınız təhsili nəzərə almağınız önəmlidir. Maliyyə durumunuz daha çox təhsil almağınıza əng
əldirsə, sahib olduqlarınızdan isifadə etmək sizin üçün daha yaxşı olacaq. Vaxt məhdudiyyəti və başqa məhduduiyyətlər varsa, əlinizdəki attestat və ya universitet diplomunuzla kifayətlənməli ola bilərsiniz.
4 – Məktəbə qayıtmaq barədə fikirəşə bilərsiniz
Məhdudiyyətlər səbəbiylə daha çox təhsil almağınız gərəklidirsə, bu seçimi nəzərə ala bilərsiniz. Hamının universitet diplomu yoxdur, amma bir çox peşə üçün təhsil önəmlidir və daha sürətlə irəliləməyinizə kömək edəcək.
Məsələn, texniki məktəblər ənənəvi təhsili istəməyənlər üçün yaxşı bir seçimdir.
5 – Daha çox araşdırın
Hələ də bir qənaətə gələ bilmirsinizsə, biraz da araşdırın.
Gələcəyinizi düşünün
1 – Daha əlçatan peşələri düşünün
Asan bir şəkildə istifadə edə biləcəyiniz kariyera fürsətlərini düşünün. Bu peşələr həm bacarıqlarınızın, həm də güzəştinizin olduğu peşələr ola bilər. Məsələn, ailənizlə eyni şirkətdə çalışa bilərsiniz, ailə şirkətiniz və ya dostunuz üçün işləyə bilərsiniz. Seçimləriniz məhduddursa, sürətli şəkildə giriş edə biləcəyiniz bir peşə seçmək, ən yaxşı seçim olacaqdır.
2 – Gələcəkdəki maddi rifahınız barədə fikirləşin
Diqqət etməli olduğunuz ən önəmli şeylərdən biri, seçdiyiniz sənətin məqbul bir maddi rifah səviyyəsində olmasıdır. Başqa sözlə desək, ailənizi və özünüzü dəstəkləyəcək kifayət qədər pul qazana biləcəksiz?
Unutmayın ki bu, çox pul qazanmalısınız demək deyil. Önəmli olan yeganə şey, özünüzə və etmək istədiklərinizə çatacaq qədər pul qazanmağınızdır.
3 – İşinizin gələcəkdəki davamlılığı barədə fikirləşin
Kariyeranızın davamlılığına diqət etməyiniz həyati önəm daşıyır. Toplum fərqli zamanlarda fərqli şeylər istədiyi üçün iş bazarı dalğalıdır. Müəyyən peşələrə hər zaman tələbat varkən, bəziləri sabit deyil. Bu səbəblə, seçdiyiniz peşənin sizin üçün və arzularınız üçün kifayət qədər qalıcı olduğuna əmin olun.
Məsələn, bəzi universitetlərin hüquq fakültəsi ödənişləri çox yüksək olsa da, insanların çoxsu hüquq fakültəsinə gedir, çünki gələcəkdə yüksək maaş alacaqlarını düşünürlər. Bununla yanaşı, hüquq fakültəsi məzunları üçün son bir neçə ildə elə də çox tələbat yoxdur.
Digər bir misal da, yazar olaraq çalışmaq və ya freelance
işlərlə bağlı kariyera qurmaqdır. Bəzən xeyli iş ala bilərsiniz, bəzən də əlinizdə heç iş olmaz. Bu şəkildə işləmək üçün qərarlılıq və disiplin səviyyəniz yüksək olmalıdır və bu da hamıda yoxdur.
İpucları
İnsanların bir çoxu, onlar üçün hansı peşənin doğru olduğunu bilməzlər və bunu anlamaqları illər sürər. Buna görə də, geridə qaldığınızı düşünməyin!
Peşənizi semirsinizsə, dəyişin! Bəzən, bu daha çox çalışmalısınız deməkdir, lakin bu hər kəs üşün mümkündür.
Xəyalını qurmadığınız bir işi seçməyiniz dünyanın sonu deyil. Həyatınız zindan etməyən, sizin və ailənizin gələcəyini qarantiyaya alan bir işiniz varsa, həyatınız və işinizlə bağlı xoşbəxt olmağa çalışın.
Mənbə: www.yeniisfikirleri.net
Hazrıladı: Fidan Aslanova
