Evlilik, birlikdə çıxdığımız uzun bir yolçuluq kimidir. Bel çantalarımızı götürüb uzaq bir diyara doğru getmək kimi. Bu uzun yolçuluqda bəzən mən bir çuxura düşəcəm və həyat yoldaşım məni çəkib çıxaracaq, bəzən o, bir çuxura düşəcək və mən onu çəkib çıxaracam. Bəzən dik bir dağa dırmaşacağıq və iplərlə bir-birimizə bağlı olacağıq. Bu, qədər birliyi etmək deməkdir. Bəzən gözəl bir dərə ilə qarşılaşacağıq və o dərədən birlikdə həzz alacağıq. Evlilik dediyimiz hadisə, əslində tam anlamı ilə belə bir YOL YOLDAŞLIĞI və ya HƏYAT YOLDAŞLIĞI olmalıdır. Hər kəs evlənə biləcəyi birilərini tapa bilər. Lakin çox az insan yol yoldaşını, həyat yoldaşını tapar və ya yaradar. Buna görə də əsl məqsədiniz evlənmək yox, YOL YOLDAŞI, HƏYAT YOLDAŞI olmaq olmalıdır.
Evliliklərdə bir çox fərqli psixodinamika ( altda yatan, lakin insanın çox vaxt fərqində olmadığı psixoloji faktorlar ) rol oynayar və bir mənada evlilik münasibətinin gələcəyini müəyyən edər.
Evlilik öncəsi nəzərə alınmalı olan bəzi önəmli kriteriyalar var:
Evlənməyi düşündüyünüz insanın:
Şəxsiyyət strukturu
Evliliyə və həyata baxış bucağı
Həyatda gerçəkləşdirmək istədiklərinizi dəstəkləyici olub olmayacağı
Həyatın çətinliklərində yanınızda olub-ola bilməyəcəyi
Cinsəlliyə baxış bucağı
Uşaq sahibi olmağa və uşaq yetişdirməyə baxış bucağı
Öz ailəsi isə bağlarının sağlam olub-olmaması
Öz ana-atasının bir-biriləri olan münasibətləri
Peşəsi və maddi durumu
Keçirdiyi fiziki və psixoloji xəstəliklər
Ailəsindən asılı bir insan olub-olmadığı
Hər hansı bir şəxsiyyət pozğunluğu və ya patologiyası olub-olmadığı..
və bundan başqa bir çox faktor, necə bir evlilik yaşayacağınızı müəyyən edəcək. Buna görə də evlənməzdən öncə bu kriteriyalar yaxşıca analiz edilməli, evlənməyi düşündüyünüz insanla müzakirə edilməlidir.
EVLƏNMƏZDƏN ÖNCƏ ÖZÜNÜZƏ BU SUALLARI VERİN:
Niyə evlənmək istəyirəm?
Niyə evlənmək istədiyiniz çox önəmli bir sualdır. Ailədən qaçmaqmı, problemlərdən qaçmaqmı, evlilik üçün gecikmək qorxularımı, uşağınız olmasını istədiyiniz üçünmü, yoxsa, həqiqətən bir insanla evlilik bağı ilə bağlanaraq bir ailə qurmaq istəyirsiniz?
Niyə bu insanla evlənmək istəyirəm?
Niyə başqa biri i
lə yox, məhz bu insanla evlənmək istəyirsiniz? Bir-birinizi kifayət qədər yaxşı tanıyırsınızmı? Birlikdə ortaq məsuliyyətləri üzərinizə götürdüyünüz zaman, bu, münasibətinizə necə təsir edəcək? Birlikdə eyni evin içində uzun illər boyu bir-birinizi dəstəkləyərək və inkişaf etdirərək yaşaya biləcəksinizmi?
Necə bir həyat yoldaşı modeli istəyirəm?
Necə bir həyat yodaşı modeli istəyirsiniz? Qoruyucu, modern, ənənəvi, fədakar, sərbəst, fərqli düşünən, ananız kimi, atanız kimi və s.. Evlənməyi düşündüyünüz insan bu həyat yoldaşı modelinə uyğun gəlirmi? Yoxsa evləndikdən sonra onu dəyişdirə biləcəyinizimi düşünürsünüz? ( Boş yerə çabalamayın, bunu əsla bacara bilməzsiniz. ) Cütlüklərin çoxu, evlənməzdən öncəki dönəmlərdə mənfi xüsusiyyətlərini izolyasiya edərək qarşı tərəfə heç hiss etdirməzlər və hər zaman müsbət yönlərini şişirdilmiş bir şəkildə qarşı tərəfə təqdim edərlər. Halbuki bizimlə evlənmək istəyən birinin bizi hər yönümüzlə tanımış və varlığımızı qəbullanmış olmağı çox önəmlidir. Gizlətdiyimiz hər mənfi tərəfimiz, evlilikdə ciddi bir mübahisə və uyğunsuzluq mövzusu olaraq qarşımıza çıxacaq. Buna görə də evlilik öncəsi dönəminizdə özünüzü olduğunuz kimi ortaya qoymalı və heç bir yönünüzü, birlikdə olduğunuz insandan gizlətməməlisiniz.
Həyata baxışımız paraleldirmi?
Həyata, oxşar bir pəncərədən baxa bilirsinizsə, bir-birinizi hər zaman üçün düzgün anlamağınız mümkündür. Siz, hadisələrin hər zaman müsbət tərəfini görən, lakin partnyorunuz həmişə mənfi tərəfini görən bir struktura malikdirsə, bu fərqlilik, hər zaman üçün qarşıdurmalara qaynaq yaradacaq. Həyatı, insanları, hadisələri və durumları oxşar bir səviyyədə qavraya bilirinizsə, demək ki bir-birinizə uyğunsunuz.
Xarakterlərimiz uyğundurmu?
Evlilik öncəsi dönəmlərdə əks xarakterlər bir-birilərini cəlb etsə də, evlilik müddətində uyğun xarakterlərin daha uzun və sağlam münasibətlər yaşadıqlarını görürəm. Həmin dönəmlərdə yaşadıqlarınız, qabaqdakı günlərdə yaşayacağınız əsl filmin kiçik bir fraqmentidir. Bunu əsla unutmayın və o dönəmdə yaşadıqlarınıza əhəmiyyət verin. “Gələcəkdə dəyişər” kimi bir düşüncə yanılğısına qapılmayın. Evlənməyi düşündüyünüz və sevdiyiniz insanın hansıa bir xarakter pozğunluğu və ya patologiyasının olub olmadığı son dərəcə 
önəmlidir.
Cinsi uyğunluğumuz necədir?
Evliliklərin yarıya yaxını, cinsi uyğunsuzluq və ya cinsi problemlər səbəbilə bitir. Buna görə də evlənməzdən öncə cinsi uyğunluğunuzu kültürünüzə və dəyərlərinizə görə yoxlamaq məcburiyyətindəsiniz. LAKİN EVLİLİK, SADƏCƏ CİNSİ HƏYAT DEMƏK DEYİL. Evlilikdən öncə heç bir cinsəllik yaşamayan və cinsi uyğunluqlarını bilməyən cütlüklər üçün, evləndikdən sonra yaşayacaqları cinsi həyat təcrübəsi, bir mənada kinder yumurtası kimidir. İçindən nə çıxacağını əsla bilməzsiniz. Bəlkə də siz hər gün cinsi həyat yaşamaq istəyən birisiniz, lakin partnyorunuz ayda 1-2 dəfə cinsi həyatı özü üçün kifayət hesab edir. Və ya bunun tamamilə əksindən söhbət gedə bilər. Bu uyğunsuzluq, aldatma və ya aldadılma da daxil olmaqla, evliliyinizdə bir çox problemin təməlini yaradacaq. “Mən həyat yoldaşımı qətiyyən aldatmaram” şəklində düşünə bilərsiniz. Lakin bunun şəxsiyyət quruluşu ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bu, “İnsan təbiəti” dir. Evliliyinizdə, heç cür qane olmadığınız tərəfiniz, bütün səylərinizə baxmayaraq yenə də həyat yoldaşınız tərəfindən cavablandırılmırsa, getdikcə əsəbi və hirsli biri olmağa başlayarsınız. Və bu hirs, münasibətinizin hər sahəsinə mənfi yansıyacaq. Buna görə də siz siz olun, evlənəcəyiniz insanla cinsi uyğunluğunuzdan uyğun bir şəkildə xəbərdar olun.
TÖVSİYYƏLƏR
Evlilikdən öncəki dövrü çox uzatmayın:
Münasibətlər, təbiətinin tələbinə görə, inkişaf etmək və irəliləmək məcburiyyətindədir. İnkişaf edə bilməyən və irəliləyə bilməyən münasibətlər, bir müddət sonra daralmağa və acı çəkməyə başlayarlar. Bu dönəmin çox uzun olması halında, evləndikdən sonra cütlüyün tezliklə boşanma nöqtəsinə gəldiyini görürəm. Münasibət, ortalama olaraq 2-3 ildən sonra fərqli bir səviyyəyə keçmək və irəliləmək məcburiyyətindədir.
Münasibətinizə erkən anlam yükləməyin:
Münasibətiniz müəyyən bir yetkinliyə çatmamış, erkən anlamlar yükləməyin. Bu vəziyyət, eynilə yeni doğulmuş bir körpənin üzərinə, ağır bir çuval qoymaq kimi bir təsir yaradacaq. Münasibətlər də, yaşayan canlı bir varlıq, orqanizm kimidir. Münasibət hələ hazır olmadan ona erkən anlamlar yükləmək, münasibətinizin bu anlamların basqısı altında əzilməsinə və hətta bitməsinə yol aça bilər. Bir çox cütlük, erkən anlam yükləmə xətasına düşərək, əslində çox gözəl ola biləcək münasibətlərinin bitməsinə yol açırlar. Münasibətimiz hələ yetkinləşmədən və güclənmədən evlilik haqqında danışmaq, gələcəyə dair planlar qurmaq, doğulmamış uşağımıza ad qoymaq və s. bu kimi davranışlar, erkən anlam yükləməyə nümunə göstərilə bilər.
Müəyyən bir yaşa çatmamış evlənməyin:
Kişilərin və qadınlar
ın evlilik məsuliyyətlərini üzərlərinə götürə bilmələri üçün müəyyən bir yaşa çatmaqları gərəklidir. Bu yaş, çox ümumi halda kişilər üçün ortalama 29-30 yaş, qadınlar üçün isə 25-26 yaşdır. Bundan erkən yaşlarda olan evliliklərdə ciddi problemlər yaşandığını görürəm. İnsanlar bu yaşlarına çatdıqları zaman, “Necə bir həyat istəyirəm?”, “Necə bir münasibət istəyirəm?”, “Necə bir həyat yoldaşı istəyirəm?” qavramlarını yerinə oturtmağa başlayarlar. Buna görə də müəyyən bir şəxsiyyət quruluşunun yerinə oturması, həyatdan nə istəndiyinin bilinməsi və müəyyən bir yetkinlik səviyyəsinə çatmış olmaq, sağlam bir evlilik üçün qaçınılmazdır. Əks təqdirdə erkən evliik zamanı, cütlükər bir-birilərini və münasibətlərini həddindən artıq yorurlar və ya 30-lu yaşlarına gəldikləri zaman müəyyən bir dəyişiklik keçirərək artıq, münasibəti istəmədiklərinin fərqinə varırlar.
Ailələrlə erkən tanış olmayın:
Münasibətiniz müəyyən bir yetkinliyə çatdıqdan və artıq bu insanla evliliyə doğru bir yolçuluğa çıxmağa qərar verdikdən sonra ailəsi ilə tanış olmağınız daha faydalıdır. Ailə üzvləri ilə tanış olduqdan qısa müddət sonra bir çox münasibətin bitdiyini görürəm. Xüsusuilə qızın, oğlanın ailəsi ilə tanış olmasından qısa bir müddət sonra oğlanın birdən-birə tərk etməyi, terapiyalarımda çox tez-tez gördüyüm bir vəziyyətdir. Təbii olaraq belə bir vəziyyətdə insan ani bir şok və duyğusal travma yaşayır. Ailə üzvləri ilə tanış olduqdan qısa bir müddət sonra evliliyə getmək yolunda konkret addımlar atmalısınız.
Ailənizə qarşı çıxmaq adına evlənməyin:
Təəssüf ki, basqı edən, mühafizəkar ve idarəçi ana-ata davranışları səbəbilə bir çox gənc qız, tezliklə evlənib o evdən qurtulmaq kimi bir düşüncə ilə evliliyə doğru gedir. Bu, son dərəcə yalnış və sağlam olmayan bir düşüncə formasıdır və adətən insanın gələcəkdə xoşbəxt olmamasına yol açan hadisələr zəncirinin başlanğıcını qoyur. Bəzi insanlar uşaqlıqlarından bəri ailələrinə qarşı topladıqları şüuraltı qəzəblərini boşaltmaq məqsədilə ailələrinin heç cür dəstəkləməycəkləri həyat yoldaşı seçimi edə bilərlər və o insanla evlənmək uğrunda çılğın səylər göstərə bilərlər.
Bundan əvvəlki münasibətinizə cavab olaraq evlənməyin:
Adətən uzun çəkən və üzücü bir formada sonlanan münasibətlərdən sonra insanlar bir anlamda üzgün və hirsli bir şəkildə qarşılarına qəti məqsəd qoyub, onları əsla üzməyəcək birinə yönəlir və onunla sürətli bir şəkildə evliliyə doğru gedirlər. Bu son dərəcə yalnış bir cəhddir və bu formada edilən evliliklər, adətən boşanma ilə nəticələnir. Əvvəlki münasibətinizin sonrakı münasibətinizə təsir etmənizə icazə verməyin. Bunun üçün, bitən münasibətinizlə bağlı duyğularınız tamamilə yaxşılaşdıqdan və normala dönəndən sonra yeni bir münasibət seçimi etməlisiniz.
Uzun bir müddət sevgililik dönəmi yaşadığınız üçün evlənməyin:
Uzun illər birlikdəliyi olan cütlüklər sanki artıq növbədəki iş evlənmək imiş kimi evliliyə addım atırlar və evlənmək üçün bir-biri ilə uyğun olub-olmadıqlarını gözdən keçirmirlə
r. Münasibətdə yüksək səviyyədə alışqanlıq və asılılıq yaranır və qopa bilmədikləri üçün özlərini adətən evliliyə doğru getmək məcburiyyətində hiss edirlər. Bəzən də xüsusilə qadın tərəf üçün evlənmək qəti bir məqsədə çevrilə bilər. Bundan başqa, uzun illər birlikdə olan cütlüklərin münasibətlərində daha çox korlanmalar olduğunu görürəm. Bütün bu korlanmalar və üzəri örtülən problemlər, cütlük evləndiyi andan etibarən partlayır və cütlüyü 1-2 il müddətində boşanma nöqtəsinə gətirir. Neçə il sevgili olursunuz olun , sırf keçmişdən qopa bilmədiyiniz üçün evliliyə doğru getməyin və mütləq indiki uyğunluğunuzu yoxlayın. İki tərəfin də artıq keçmişdəki insanlar olduğunu unutmayın.
Ailənizi xoşbəxt etmək üçün evlənməyin:
Hər uşaq neçə yaşına gəlmiş olursa olsun, ana-ata sevgisini və ehtiyacını qazanmaq səyindədir. Ana-ataların uşaqlarının evləndiyini gömrək, nəvə sahibi olmaq kimi gözləntiləri, bəzən uşaqlarının evlilik mövzusunda tələskən davranmaqlarına yol açır. Xüsusuilə, yaşlı və ya xəstə bir ailə üzvü varsa, onu itirməmiş xoşbəxt etmək adına insanlar evlilik mövzusunda tələskən davrana bilir və bu, yalnış seçimlər etməklərinə yol açır. Heç kimi xoşbəxt etmək üçün evlənməyin. Məqsədiniz, öz xoşbəxtliyiniz olmalıdır. Sizin, xoşbəxt bir həyatınız və evliliyiniz olanda, sizi sevən insanlar da gerçək anlamda xoşbəxt olacaqlar.
Minnət və ya acıma duyğuları ilə evlənməyin:
Bir insan, sırf çətin vaxtlarınızda yanınızda olub deyə, onunla evliliyə doğru getməyin. Hər anlamda uyumlu olub-olmadığınızı və xoşbəxt olub-ola bilməyəcəyinizi yaxşı ölçün. “Xəstəxanada başımın üstündə durub gözləmişdi, atam öləndə yanımda o var idi” kimi minnət duyğuları ilə evlilik qərarı almağınız sağlam olmayacaq. Bundan başqa, birlikdə olduğunuz insan asılı bir şəxsiyyət sturukturuna malik insandırsa, sizdə yüksək dozada acıma duyğuları oyandıracaq. Konsultasiya üçün gələn həmsöhbətlərimin, “Ondan ayrılsaydım, məhv olardı, buna görə də onunla evləndim” tərzli sözlərinə artıqlması ilə şahid olmuşam. Lakin bunu deyən insanlar, illər sonra həyat yoldaşlarını tərk edən insanlara çevrilir və onların həyatlarına hər anlamda daha çoz zərər verirlər.
Aşiq olmusunuzsa, evlənməyin:
Kiməsə aşiq olanda, onun hər cür qəribə və ya bizə zidd olan şəxsiyyət xüsusiyyətlərini normal qarşılayan bir halda oluruq. Lakin eşqin kimyası keçdikdən sonra, normallaşdırdığımız o xüsusiyyətlər, münasibətdə bir-bir bizi narahat etməyə başlayar və bir müddət sonra münasibətimiz bizim üçün dözülməz bir səviyyəyə çata bilər. Aşiq ikən əsla evlilik qərarı almayın. Eşq duyğusu keçməyə və məntiqiniz yenidən qayıtmağa başladıqdan sonra evlilik qərarı alsanız, daha sağlam bir qərar olma ehtimalı artacaq.
Evlilik öncəsi konsultasiya dəstəyi alın:
Münasibətinizdə bir problem oldu olmadı, mütləq birlikdə evlilik öncəsi konsultasiya dəstəyi almağınızı tövsiyyə edirəm. Cütlüklər adətən uzun illər evliliklərini davam etdirdikdən və münasibətlərində bir çox anlayışı zədələdikdən sonra “bunu da yoxlamamış olmayaq” tərzində bir anlyışla terapiyaya müraciət edirlər. Halbuki evlənmədən öncə gəlinməsi idealdır. Evlilik öncəsi konsultasiya müddətində cütlüklərin bir çox tərəfdən uyumlu olub olmadığını arşdırırıq.
a. Ailə strukturlarının uyğunluğu
b. Yetişmə tərzlərinin uyğunluğu
c. Təhsil dönəmləri və kültür uyğunluğu
d. Şəxsiyyət analizləri və şəxsiyyət uyğunluğu
e. İnanclar və dəyərlər sisteminin uyğunluğu
f. Həyata baxış tərzlərindəki uyğunluq
g. Peşə uyğunluğu
h. Cinsi uyğunluq
kimi bir çox önəmli nöqtəni analiz edir və irəlidə yaşanma ehtimalı olan problemləri böyük ölçüdə öncədən müəyyən edərək bu problemləri necə ortadan qaldıra biləcəkləri ilə bağlı addımlar atmağa başlayırıq. Beləliklə, cütlük hər anlamda münasibətləri və bir-biriləri ilə bağlı fərqindəlik qazanaraq digər cütlüklərin düşdükləri tələlərə düşmədən, daha sağlam adımlarla evliliyə girə bilirlər.
Bütün bu bilgilərin işığında, özünüzü və evlənmək istədiyiniz insanı dəyərləndirməlisiniz. Özünüzü aldatmayın. Unutmayın! İnsanın özünü aldatmağı bacardığı kimi heç kim bunu daha yaxşı bacara bilməz. Romantik bir coşğu ilə yox, gerçəklərlə evliliyə addım atın. Gerçəklərə nə qədər gözlərinizi bağlasanız, bir gün gerçəyin divarına o qədər sürətlə dəyərsiniz. Və evliliklə bağlı ağlınızda ən kiçik belə sual işarəsi varsa, mütləq fərdi və ya cütlük olaraq bir mütəxəssisdən evlilik ö
ncəsi konsultasiya dəstəyi alın. Mütəxəssisin bilgi və təcrübələri mütləq sizə yol göstərəcək.
UNUTMAYIN… HƏYATDAKI ƏN ÖNƏMLİ SEÇİM, HƏYAT YOLDAŞI SEÇİMİDİR. BU SEÇİMİ SAĞLAM VƏ DOĞRU EDƏN FƏRDLƏR, HƏYAT BOYU XOŞBƏXT OLARLAR VƏ HƏR ANLAMDA YÜKƏSLƏRLƏR. SAĞLAM OLMAYAN VƏ YALNIŞ SEÇİMLƏR EDƏNLƏRSƏ, BUNUN BƏDƏLİNİ MADDİ MƏNƏVİ İTKİLƏR VERƏRƏK VƏ HƏR ANLAMDA AŞAĞIYA GEDƏRƏK ÖDƏYƏRLƏR. ƏN ƏSASI DA ƏSLA GERİ DÖNDƏRİLƏ BİLMƏYƏCƏK OLAN ŞEYİ İTİRƏRLƏR. ZAMANI.
Mənbə: www.tunctataker.com
Hazırladı: Fidan Aslanova Red
