Bir yaradıcı olaraq köhnə Tanrı anlayışının mənim üçün anlamsız olduğunu söyləməyim daha yaxşı olar – mən “Yaradıcı Tanrı” demirəm, çünki  mənim üçün bu ifadə bizim məncil yaradılış anlayışımızın, etmə-nin bir yansımasıdır. Bizim bir şey etməyimiz kimi, Tanrı da dünyanı yaratmışdır. Biz evrensəl müstəviyə öz proyeksiyamızı  yansıtmışıq, buna görə də yaradılmış və yaradan vardır. Ayrılmışlıq vardır.
Mənə görə, Tanrı olandır – yaradan deyil – olmağa davam edəndir. Tanrı, sonsuza kimi davam edən deməkdir. Buna görə də olan hər şey Tanrıdır. Sən və digər hər şey olaylarsınız. Bu sonzuz olma Tanrıdır. Yaradıcı və yaradılış yoxdur. Bölünmənin – kosmik gerçəkliyin üzərinə yansımağımızın – özü məncillikdir.
Bir dəfə içində edən və edilən deyə bir ayrılma olmadığını anladığın zaman, edən və edilən olmadığını anlayarsan, sadəcə olma-lar vardır. Və bir dəfə bu sonsuz olma ortaya çıxdığı zaman, heç bir yük qalmaz, heç bir gərginlik qalmaz. Doğumun bir olma-dır, ölümün də bir olay olacaqdır. Sən heç bir yerdə deyilsən.
“Mən” – “Mən edirəm” deyə düşünən bu eqo hardan gəlir? Hafizədən gəlir. Hafizə, olayları yazmağı davam etdirir. Doğulursan, uşaq olursan, sonra gənclik gəlir və sonra yaşlanırsan. Hər şey olur – eşq olur, nifrət olur və hafizə yazmağa davam edir. Keçmişə baxdığınız zaman, bütün yığılan hafizə “mən” halına gəlir. “Mən” birini sevdim. Bir yerdə  sevginin yarandığını söyləmək daha yaxşı və daha doğru olardı. Edən mən deyildim. Amma “Mən sevdim” xatirəsi doğum kimi, ölüm kimi meydana gəldi.
Əgər insan bunu, yəni olayların meydana gəldiyini və bir edənin olmadığını  sadəcə 24 saat boyunca xatırlaya bilərsə, o insan bir daha eyni olmaz. Lakin, sadəcə bir saniyə üçün belə olsa xatırlamaq çox çətindir.

Bütün söylədiklərim demək istədiklərim olmaya bilər və demək istədiklərim söylədiklərim olmaya bilər, amma hər zaman dərinə bax. Hər zaman söylənməyən, lakin işarə ediləni dinlə. Söylənə bilməyən, lakin göstərilən, işarə edilən şeylər vardır. Dərin və yüksək dərəcədə olan şeylər sadəcə göstərilə bilər, əsla söylənə bilməz. Və mən söyənilə bilməyən şeyləri söyləyirəm. Buna görə də mənim sözlərimi düşünmə. Hər zaman sözləri anlamsız olaraq görüb at, sonra da kəlməsiz anlama,  səsiz anlama doğru dərinə en. O, hər zaman sözlərin ardındadır.
Sözlər hər zaman ölüdür, anlamsa hər zaman canlı. İnsan sözlərə açıq ola bilər, amma insan heç bir zaman zehni anlayış yolu ilə açıq ola bilməz. Sadəcə ağlınla yox, bütün varlğınla açıq ola bilərsən. Zehin bəzən yalnış anladığı üçün yox – zehin hər zaman yalnış anlayar. Zehin bəzən səhv etdyinə görə yox – zehin yalnışlıqdır. Zehin hər zaman səhv edər.
Bütün söylədiklərimdə heç bir nəzəriyyə ilə bağlı deyiləm, heç bir fəlsəfə ilə bağlı deyiləm. Bir şey söylədiyim zaman, bu sadəcə səni söylənə bilməyənə aparmaq üçünüdür. Və sözlərdən istifadə etdiyim zaman onlardan sadəcə səni səssizliyə yönəltmək üçün istifadə edirəm. Və bir şey iddia etdiyim zaman, bu, iddia edilə bilməyənə işarə etmək üçündür. Mənim ifadəm həqiqətən bir şey ifadə etmək üçün deyil, ifadə edilə bilməyənə işarə etmək üçündür.

“Müridlik” axtarmağa, araşdırmağa, öyrənməyə hazır bir zehin – açıq və duyarlı bir zehin – mənasındadır.

Söhbət, insan zehnindən gedəndə, istifadə etmək üçün “Tanrı”-dan daha doğru bir kəlmə bilmirik.

Müəyyən bir insanı sevə bilməzsən, çünki müəyyən bir insana açıq olub digərlərinin hamısına qapalı olmaq mümkün deyildir. Bu, ediləcək ən mümkünsüz şeylərdən biridir.

St. Augustine bir yerdə, “Mən hər an ölürəm” , deyib. Bütün zehninin və onun bütün gedişatının, davamlılığın; keçmişin, özünü davam etdirib, gələcəyi gətirməyə çalışmağının fərqinə varan insan hər saniyə öləcəkdir. Hər an keçmiş çölə atılacaqdır. İnsan təzə, yeni və gənc, gələcək yeni ana atlamağa hazır olacaqdır. Sadəcə bu yeni şüur, bu gənc – sonsuza kimi gənc – şüur alıcıdır, açıqdır. Onun divarları yoxdur, onun sərhədləri yoxdur. Tamamilə açıqdır, kosmos kimi.

Sevgi dolu olursan və hər hərəkətin, hər münasibətin fərqli bir keyfiyyəti, fərqli bir anlamı, fərqli bir dərinliyi olur. Bu partlayış yolu ilə zehindən, eqodan, bədəndən, çəpərdən tamamilə ayrılmış olarsan – tamamilə ayrılmış.

Əgər dərin yata bilmirsənsə, yaşaya bilməzsən, çünki həyatın hər gün bəzi dəyişikliklərə ehtiyacı var. Hər gün bədəndə, zehində və duyğularda dəyişəcək bir çox şey var. Hər gün çoxlu dəyişiklik var. Buna görə də, təbiətin səni şüursuz hala gətirmək üçün bir yolu olmalıdır, çünki şüurlu olaraq mərkəzdə çox qala bilməzsən.

Əgər “Səni çox sevirəm” deyirsənsə, bu sevginin sona çatmaq  üzrə olması üçün hər ehtimalın var olduğunun fərqində ol. İndidən belə bitmiş ola bilər. Vurğulamağın səbəbi budur – “Səni çox sevirəm.” “Çox”,  boşluğu doldurmaq üçün bir çabadır. Və bir boşluq vardır. Sevgi getmişdir. Sevgi varkən onu hiss edir və yaşayırsan, səssizlik kifayət edir.

Bir formada bilmədiyin heç bir kitabı oxuya bilməzsən. Sadəcə özünü oxuya bilərsən, başqa heç bir şeyi. Buna görə də əgər Buddanın Dhammapada-sını oxuyursansa, oxuduğun Buddanın Dhammapadası deyil, sənin Dhammapadandır. Artıq, yaradıcı sən olacaqsan. Artıq, Buddanın söylədiklərinin dərinliyini, sənin dərinliyin müəyyən edəcək. Özündən o tərəfə keçə bilməzsən, özündən o tərəfə baxa bilməzsən.

Dini kitablara güvənilə bilməz, çünki onlar absurddur. Kimsə, onları şərh etməlidir, lakin onlar da anlayışları xaricində şərh edə bilməzlər, buna görə də mənasızdır.

Təbii ki  önəmli olan bu “deyilə bilməyənlər”dir. Sadəcə önəmli olmayan söylənə bilər, sadəcə səthi olan söylənə bilər, sadəcə faydaçı olan söylənə bilər. Bilginin ən önəmli ötürülməsi səssizlikdə mümkündür.

Wu ondan, ” Niyə üzünü divara çevirib oturursan? Niyə mənə baxmırsan? Niyə digərlərinə baxmırsan? deyə soruşdu.
Bodhidharma, “Bütün həyatım boyunca sənə və digərlərinə baxdım, ancaq gözlərinizdə ölü bir divardan başqa heç nə görmədim. Buna görə də divara baxmağın daha yaxşı olduğuna qərar verdim. İnsan daha rahat olur, çünki qarşısındakının bir divar olduğunu blir. Birinə baxıb, orda divarı hiss etmək daha çətin olurdu. Səninlə belə daha rahat danışa bilirəm.

Artıq bütün dinlər köhnədir.

Sən səbrlisən? Gözləyə bilərsən? Sadəcə, gözləyərkən yetkinliyin bəlli olar. Bir uşaq, bir saniyə belə gözləyə bilməz. Əgər bir oyuncaq istəsə, onu dərhal istəyər; gözləyə bilməz. Zehin nə qədər səbrsizdirsə, yetkinliyi o qədər azdır.

Əgər bir il gözləyə bilsən, zehin öz -özünə səssizləşəcək.

Modern zehnin ən şiddətli xəstəliyi təlaşdır. Modern zehnin yeni fenomeni zaman şüurudur; zehində meydana gələn əsas dəyişiklik zaman şüurudur. O qədər zaman şüurlu hala gəldik ki, bir saniyə belə gözləyə bilmirik. Bu bir qeyri-mümkünlükdür.
Bütün bu çağın uşaq kimi olmasının səbəbi budur. Heç bir yerdə yetkinlik yoxdur, çünki yetkinlik, gözləməyin məhsuludur. Və gözləmə, zaman şüuru ilə yox, zamansız şüurla mümkündür.
Yetkinlik  qeyri-mümkün hala gəldi. Lakin bir əngəl olan bu zaman şüuru, niyə ən böyük əngəldir? Əvvələr niyə yox idi? İndi niyə bu qədər böyükdür?
Zaman şüuru sadəcə ölümdən qorxan hala gəlsən dərinləşər. Bunun fərqində olmyaa bilərsən, amma ölümün nə qədər çox fərqinə varsan, o qədər zaman şüurlu hala gəlrəsən. Bir saniyə belə itirilməməlidir. Ölüm ordadır, itirilən hər an sonsuza kimi itirilir. Və ölüm yaxınlaşır, öləcəksən, buna görə də hər saniyədən istifadə et. Gözləyə bilməzsən, çünki gözləmək sadəcə ölümü gözləmək deməkdir. Ölüm gəlir, heç kim gözləyə bilməz. Sabah nə olacağını heç kim bilə bilməz. Bir sonrakı an ölüm gələ bilər. Narahat ola bilərsən, titrəməyə başlayırsan, qaçmağa başlayırsan.
Modern zehnin bütün bu qaçışı,  ölüm qorxusu səbəbiylədir.
Tarixdə ilk dəfə olaraq inanlar ölümdən bu qədər çox qorxurlar, çünki ilk dəfə olaraq ölümsüzlükdən bu qədər bixəbərdirlər. Əgər ölümsüzlüyün fərqndə olsan, o zaman təlaş olmaz. Sonsuzluğun içində yaşayırsan və hər zaman kifayət qədər zaman, gərəkli olandan çox zaman vardır. Heç nə itməz, çünki zaman sonsuzdur. Ölçüsüz bir xəzindən heç bir şey itirə bilməzsən. İtirməyə davam edə bilərsən, heç bir fərqi yoxdur; qalan eynidir. Ondan bir şey ala bilməzsən. Lakin. bizim zamanımız məhduddur. Zaman qısadır və ölüm ordadır.

Mənbə: Osho – “Kendinle Başla” kitabı.
Hazırladı: Fidan Aslanova

Fidan Aslanova

Fitret.az idarəçisi