Bir var hər hansı bir iqtidarı ərsəyə gətirən həqiqət(lər), bir də var artıq ərsəyə gəlmiş iqtidarın öz istehsal etdiyi həqiqət(lər).
Bəli, kütləni idarə etmək üçün həqiqətlər lazımdır. Əslində kütləyə həqiqət deyil, iqtidar lazımdır. Çünki iqtidar sabit olmaq istər, davamlı və az qala əbədi. Həqiqət isə dəyişən və dəyişdirəndir. Kütlə də sabit olanın yanında olmaq istər. Çünki həqiqət qorxuludur. Çünki dəyişkəndir. Hər dəyişkənlik böyük bədəllər tələb edir. O üzdən kütlə elə iqtidarın istehsal etdiyi həqiqətlərlə yetinir.
Bəli, həqiqət dəyişkəndir. Çünki həqiqətin təzahürü uzun zaman fonunda baş tutur, anlaşılır. Zaman demək isə axıb getmək, dəyişmək, yenilənmək deməkdir. Ağrılı və sancılı bir yenilənmə, dəyişmə. Dəyişməyən tək həqiqət, hər şeyin zaman içində dəyişərək yenilənməsidir. Gəlin baxaq; günümüzdə həqiqət anlayışına biçim verən elmdir. Elmin isə hazırda kainat üçün ən böyük həqiqəti təkamül və nisbilikdir. Ki, hər ikisi özülüyündə dəyişikliklə sıx bağlıdır, onu ehtiva edir.
Qayıdaq həqiqətə və onun fonunda iqtidar və kütləyə. İdarə edən və idarə olunanlara, onların münasibətinin ümumi xəttinə. Hər bir iqtidar bir həqiqətdən doğur, hökm sürür və tarixə qovuşur. Kütlə hər şey kimi ondan da doyur, bezir. Bəlkə də bu, elə təməl dediyimiz həqiqətin bir şərtidir. Məhz bu süjet üzrə baş tutmaqdadır hadisələr.
Bəs nə zaman kütlə iqtidardan, dolayısı ilə onun həqiqətlərindən doyur, bezir?
Nə zaman iqtidar zəifləyir, ölür və tarixə qovuşur?
İqtidarı ərsəyə gətirən təməl həqiqətlə bu iqtidarın istehsal etdiyi həqiqətlər arasındakı məsafə daraldıqca bu baş verir. Bir növ, təməl həqiqət üzərinə qalaqlanmış istehsal həqiqətləri istehsal olduqca xaric üçün çoxalır, özülyündə isə tükənir. Xaric üçün çoxalıb qalaqlanan həqiqtələr öz ağırlığı altında kənarlara sürüşməyə başlayır. Dibə endikcə təməl həqiqət görsənməyə başlayır. Ziyalılar (intellektuallar) da məhz bu sürüşməni sürətləndirənlərdir. Həqiqətin təbiətində təhlükə var. Bax iqtidar da öz həqiqətlərinin təhlükəsi ilə üzləşir zaman-zaman. Az qala özü-özünü süquta yetirir desək yanılmarıq. Sadəcə sonu qoyan təməl həqiqətə daha tez çatan başqa (digər) bir gələcək iqtidar olur. Bu üzdən bu iqtidarı o iqtidar yıxdı deyə düşünürük. Bu prosesdə hamı oynayır öz rolunu, öz payını.
Müəllif: Vüsaləddin Rüstəmov
(Ekber Hocanın mühazirəsindən anladıqlarım və qeydlərim)
