Kişilər böyük iddialarda olduqları üçün kiçik detalların onları kiçildəcəyi qorxusu ilə daha kompleksli olurlar. Bu proses yeniyetməlik dövründə daha möhkəm formalaşır. Qapalı cəmiyyətlərdə isə bu daha da kəskin şəkil alır. Kişilər hələ yeniyetməlik dövründən dildən-dilə duyduqları kişilik anlayışının bioloji və sosial təzyiqi altında qalırlar. Bir yeniyetmə həm bioloji göstəricilərə görə kişilik sərgiləmək, həm də yeri düşdükcə sosial-mədəni həyatda qoçu, qəhraman rolunu oynamaq zorunda qalır. Nəticədə xeyli travmalar yaranır ki, bunun başında ən əsas seksual travma gəlir.
İlk öncə bioloji tərəfdən başlayaq. Hər bir kişinin həyatında olmuş bir neçə misalla:
Yeniyetmələr pornoya birlikdə baxan zaman ereksiya olduqlarını bir-birilərindən gizlətməyə çalışırlar, guya bunlar belə xırda şeylərdən (film, şəkil) təsirlənmirlər. Olğun kişidirlər. Ona görə hər kəs bunu gizlətməyə çalışır. Halbuki bir yeniyetmə üçün çox normal və təbii haldır bu. Kişilər çox ciddi cəhdlə pensilərini gizlədirlər. Penisin ölçü məsələsi uşaq vaxtından kişilik ölçüsünə çevrilir. Kişilər bu məsələdə o qədər komplekslidirlər ki, olğun yaşlarında belə bu məsələdə çox utancaq davranırlar. Bunu tualetdə pisuardan istifadə edən kişilərin necə ciddi cəhdlə gizlənmələrindən, əsgərlik vaxtı ümumi hamamdan istifadə vaxtı penislərini gizlədərək tez üzü divara tərəf çönmələrindən bilmək olur.
Hələ çox uzatmaq olar bunları. Bığ yerinin tərləməsi, qoltuq və qısıq hissələrin tüklənməsi, əzələlərin formalaşması, səsin dəyişməsi və s. kimi amillər onları yerli yersiz hallara soxmağa başlayır. Burdan başlayan travmalar, zamanla formalaşan ciddi komplekslər kişiləri bir az daha zəif duruma düşürür ömrünün qalan bütün hissələrində.
Keçək psixoloji tərəflərinə:
Yuxarıda sadaladığımız bu hallar azmış kimi, sosial kişilik qəlibin yaratdığı daha ağır yük bir tərəfdən kabusa çevrilməyə başlayır. Baxın, bir oğlan uşağı böyüyüb həddi buluğa çatdıqca onu daim ətrafdan tətikləyən və bir kişi olaraq formalaşdıran ana, bacı, arvad, qız övladı, xalaqızı, bibiqızı, hətta baldız və hətta qonşu qızı, sinif yoldaşı olan qızlar kimi böyük bir toplumu “qorumaq” deyə bir görəvi var. İlahi, insan özü öz əli ilə özünə bu qədər yük düzəldə, çuval tikə bilərmi? Bu qədər zülmə nə gərək? Bu qədər cavabdehliyin qarşılığı nədir axı?
Hələ mən məhz bu vəzifə gərəyi kişilərin elə kişilər tərəfindən alçadılması mənzərəsini yazmadım. Bir kişini alçaltmaq üçün ana-bacısına söymək, arvadına sataşmaq, qızları ilə şantaj etmək… Nə qədər kişi bu travmanın ən ucuz qurbanlarına çevrilir az qala hər gün? Ana, bacı, arvad, qız övladı, xalaqızı, dayıqızı və s. qadınların geyimindən tutmuş səs tembrinə görə hər adı alaraq hər yerdə pisikdirilib təhqir edilən ana oğulları, bacı qardaşları, atalar, xalaoğlular, bibioğlular.. Hələ bunlar arasında bir az daha gözəli, gözəgəlimlisi, nisbətən azad fikirlisi varsa, sən batdın. Bütün ömrün bunların gətirə biləcəyi tənə və təhlükələri içində alçalacaq, psixoloji və hətta fizioloji…
Bir düşünün, bir kişi az qala bütün həyatı boyu ona yaxından və uzaqdan azacıq aid olan hər hansı bir qadının kiçicik bir maraq və macera izinin həyatı bahasına qurbanı ola bilir. Halbuki elə özü də bu maraq və maceranın bir parçası deyil mi?
Bəzən adamın yazığı gəlir kişilərə. Bu qədər aciz olduqları halda bu qədər güclü görnmək görəvi, bu qədər sıranmış məsuliyyətlər içində özünü zorlamaq nə qədər diksindirici və acıvericidir…
Müəllif: Vüsaləddin Rüstəmov
