OBSESSIV-KOMPULSIV POZUNTU (OKP)

OKP- təşviş pozuntusudur, sarışan hallar nevrozu kimi də tanınır.

Obsessiv-kompulsiv pozuntu (OKP )sarışan fikirlərin (obsessiya) və ya sarışan hərəkətlərin (kompulsiya), daha çox isə onların hər ikisinin mövcudluğu ilə xarakterizə olunan, kəskin stress pozuntusuna və dezadaptasiyaya gətirib çıxaran psixi pozuntudur.

 

Obsessiya- təşviş yaradan, təkrarlanan, arzuolunmaz düşüncələr;
Kompulsiya- obsessiv düşüncələrin qarşısını almaq, həyəcanını azaltmaq üçün təkrarlanan davranışlar;
OKP-nin yaranma səbəbi beynin ön payı (frontal korteks) fəaliyyətinin struktur və ya funksional dəyişiklikləri ola bilər. Beynin bu hissəsi insan davranışında təkrarlanan hərəkətlərə, rituallara cavabdehdir. Təkrarlanan hərəkətlərdən asılılığın inkişafı ilə bağlı patologiya məhz burada lokallaşır. Bu sahə emosiya, həyəcan, düşüncə və meylliliyə cavab verən hissə ilə əlaqələnir. Beləliklə də, OKP- ni yaradan şəbəkə əmələ gəlir. Bu səbəb FMRT (funksional maqnit-rezonans tomoqrafiyası ) müayinəsi zamanı aşkara çıxa bilər.
Əsasən 20-30 yaşlarda ortaya çıxır, 35 yaşdan sonra az hallarda yaranır. Lakin uşaqlarda da rast gəlinir. 1-4 % uşaqlarda OKP-yə təsadüf olunur.

Obsessiv-kompulsiv pozuntunun risk amilləri:

  • İrsiyyətində OKP-nin və tik pozuntunun olması;
  • Qeyri- kafi həyat şəraiti;
  • Dini, cinsi, gigiyena sahəsində uyğunlaşa bilməyən mövqenin formalaşması ilə əlaqədar yaranan mədəni-sosial amillər;
  • Neqativ emosionallıq;
  • Uşaqlıqda baş verən fiziki və cinsi zorakılıq;
  • İnfeksiyadan sonra yaranmış avtoimmun sindrom;
    Geniş yayılmış obsessiya əlamətləri:
  • İnfeksiya və mikroba yoluxmaqdan qorxma
  • Başqasına zərər verməkdən qoxma
  • Yanlış edəcəyindən qorxma
  • Rəzil olmaqdan və ya sosial cəhətdən qəbul edilməyən davranışları etməkdən qorxma
  • Şeytani və ya günahkar düşüncələrdən qorxma
  • Simmetriya, nizam, qüsursuzluq ehtiyacı
  • Həddən artıq şübhə və davamlı güvən ehtiyacı
    Geniş yayılmış kompulsiya əlamətləri:
  • Təkrar-təkrar yuyunma, duş alma və əllərini yuma
  • Əllə görüşməyi və ya qapı dəstəyinə toxunmağı rədd etmə
  • Dəfələrlə qapını, qazı, suyubağladığını yoxlama
  • Gündəlik işlər görərkən daxilən və ya yüksək səslə davamlı sayma
  • Davamlı nələrisə simmetrik şəkildə sıralama
  • Müəyyən bir sıraya görə yemək yemə
  • Əsasən rahatsız edici olan, ağıldan çıxmayan və yuxunu qaçıran sözlərə, görüntülərə, düşüncələrə ilişib qalma
  • Müəyyən kəlmələri, cümlələri və ya duaları təkrarlama
  • İşləri müəyyən bir sayda etmə ehtiyacı
  • Dəyəri olmayan şeyləri toplama və saxlama
    OKP zamanı medikomentoz müalicə  və psixoterapiyadan istifadə edilir.

    Müəllif: R_M

Beyenmeler
0   7  
VN:F [1.9.16_1159]
Rating: +1 (from 1 vote)

Psixoloq

Fitret.az idarəçisi. Psixoloq.

- Sayt ünvanı

Bir cavab yazın