Seksual xarakterli davranış və cinayətlər cəmiyyətin gündəmini formalaşdıran və olduqca sərt reaksiyalar oyandıran, toplumun vicdanını narahat edən hadisələrdir. Televiziya proqramlarında, qəzetlərdə və ya internet saytlarında bu tip olaylarla tez-tez qarşılaşırıq. Toplum bu kimi hadisələrdə seksual xarakterli davranışlar sərgiləyən insanların qısa müddətdə cəzalandırılmasını istəyir. Amma sadəcə cəzalandırmaq yetərli deyil; təqsirləndirilən insanları bu tip cinsi motivli davranış və cinayətləri təkrar işləməkdən çəkindirmək cəmiyyətdəki sabitlik və əminamanlığı qorumaq üçün çox önəmlidir. Bunun üçün isə ilk növbədə cinsi azğınlıq (parafiliya) deyilən anlayışlar haqqında bilgi sahibi olmaq mütləqdir.
Ehtiraslanmaq, orqazm olmaq üçün qeyri-adi əşya və obyektlərə qarşı mütəmadi olaraq təkrarlanan fantaziya və davranışların olması parafiliya adlanır.
Parafiliya fərqli mədəniyyətlər və yaşam şərtlərinə görə dəyişkənlik göstərir; bəzi toplumlarda isə cinsi azğınlıq olaraq görülməyə bilər. Hansı davranışların hansı cizgidən sonra patolojik qəbul ediləcəyi məsələsində bəzi kəskin sərhədlər çəkilməmişdir və bu durum hələ də mübahisə mövzusudur.
Parafiliyanı kişi xəstəliyi də adlandırırlar; kişilərdə görülmə nisbəti qadınlara görə çox daha yüksəkdir, əksər hallarda 18 yaşından öncə başlayır. Parafilik pozuntunun səbəbləri tam olaraq bilinməməkdədir. Ciddi problem kimi qəbul edilmədiyinə görə, həkimə və ya psixoloqlara müraciət halları da demək olar ki, yox səviyyəsindədir. Bu səbəbdən də statistikası, yayılması ilə bağlı dünyanın heç bir yerində dəqiq məlumatlar yoxdur.
Hər hansı bir cinsi fantaziyanın parafiliya adlandırılması üçün seksual fantaziyaların ən az 6 ay davam etməsi, əşya və qeyri-insani obyektə yönəlməsi, şəxsin özünün və ya partnyorunun zərər görməsi (və ya təhqir olunması), bu davranışların təkrarlanan olması və fantaziya nəticəsində şəxsin orqazm olmağı hədəfləməsi vacib diaqnostik kriteriyadır.
******************************
Parafiliyanın ən çox bilinən növləri aşağıdakılardır:
1. Fetişizm – şəxsin cansız əşyalara (qadın alt paltarları, ayaqqabılar, corab və s.) qarşı duyduğu seksual həzzdir.
2. Eksibisionizm – öz cinsi orqanlarını ehtiraslanmaq məqsədilə anidən qarşı cinsə göstərmək, nümayiş etdirmək.
3. Frottorizm – fortçuluq, sürtünmə. İnsanların sıx olduğu yerlərdə (avtobusda, metroda, növbə gözlədikdə və s.) əks cinsə toxunaraq, sürtünərək cinsi fantaziyalarını reallaşdırmaq. Çox geniş yayılmış parafiliya növüdür. Xəbərsiz və ya çarəsiz qurbana cinsi orqanını sürtmə şəklində davranışlar sərgiləyən şəxs, bunu bir alışqanlıq halına gətirir; bir müddət sonra obsessiv-kompulsiv biçimdə bu hərəkəti təkrarlamağa başlar və bu davranışları göstərmədən cinsi həzzə və cinsi doyuma çatmaz.
4. Voyerizm – rentgençilik. Soyunub-geyinən, cinsi əlaqədə olan, öpüşən insanları gizli seyr etməkdən, güdməkdən həzz almaq. Porno film izləmək də əslində bir çeşid voyerizmdir. Amma patolojik hala gəlməsi üçün tək həzz mənbəyinin bu olması, obsessiv şəkildə təkrarlanmış olması və şəxsin sadəcə bundan həzz alıb orqazm olması vacib kriteriyadır; ayrıca bu durumun insanda qarışıq duyğu və təzadlar, mənfi psixoloji təsirlər yaratmış olması da önəmli detallardandır.
5. Transvestik fetişizm – yalnız cinsi ehtiraslanma zamanı qadın paltarları geyinməkdən zövq alan heteroseksual kişilərdə olur. Orqazm olduqdan sonra yenidən əvvəlki həyat tərzinə qayıdır.
6. Seksual sadizm – cinsi əlaqə zamanı partnyoruna həm fiziki, həm psixoloji mənada əzab verməkdən (vurmaq, dişləmək, bağlamaq, söyüş söymək, təhqir etmək) zövq almaq.
7. Seksual mazoxizm – cinsi əlaqə zamanı partnyorunun ona həm fiziki, həm psixoloji mənada əzab verməsindən (vurmaq, dişləmək, bağlamaq, söyüş söymək, təhqir etmək) zövq almaq.
8. Pedofiliya – uşaqlara qarşı duyulan cinsi həzz; uşaqları izləmək, onlara toxunmaq, bəsit və ya qarışıq cinsi davranış və hərəkətlərlə seksual doyum hissinə çatmaq.
9. Nekrofiliya – cəsədlərə qarşı duyulan cinsi həzz.
10. Zoofiliya – heyvanlara qarşı duyulan cinsi həzz.
11. Sitofiliya – qida məhsulları istifadəsi zamanı duyulan seksual həzz.
12. Hematolagnia (vampirizm) – qana qarşı duyulan cinsi həzz.
13. Trixofiliya: Saçdan təhrik olmaq, saça duyulan cinsi istək.
14. Pikerizm – özünün və ya başqa bir insanın vücudunu kəsmək, bıçaqlamaq, iti uclu əşyalar batırmaq və s. davranışlarla xarakterizə olunan cinsi həzz. Normal bir intim münasibətə girmək yerinə, qurbanına iztirab çəkdirərək doyum hissinə çatmaq.
15. Raptofiliya – bir insanla razılığı olmadan, şiddət göstərərək zorla cinsi əlaqəyə girməkdən duyulan seksual həzz. Təcavüz fantaziyaları da bu qrupa daxildir. Ayrıca müxtəlif səbəblərdən (içki, narkotik, yuxu dərmanları; fiziki və zehni qüsurluluq və s.) düşünmə və hərəkət qabiliyyətini az və ya çox itirmiş, şüuru yarımqapalı və ya qapalı olan, qarşı qoymaq iqtidarında olmayan insana qarşı seksual əlaqə də təcavüz kateqoriyasına girər.
Tərcümə edən: Yenna Səfərova
Hazırladı: Vüsaləddin Rüstəmov
