Başlıca olaraq iki şey deməkdir. İlkin olaraq, həyat xaricdən göründüyü forması ilə qənaətbəxş deyil, həyat xaricdən göründüyü forması ilə anlamsızdır. İnsan bu gerçəyin, bütün həyatın anlamsız bir şey olduğunun fərqinə vardığı zaman, arayış başlayar. Bu olumsuz hissədir. Lakin, bu olumsuz hissə olmadan, olumlu hissə gələ bilməz. Ruhsal arayış, ilk başda, həyatın olduğu forması ilə anlamsız olduğu, bütün prosesin “Tozlar tozlara” şəklində ölümlə nəticələndiyi olumsuz bir duyğu deməkdir. İnsanın əlində nəticədə heç bir şey qalmaz. O qədər çoz iztirabla elə bir cəhənnəmdə həyatını keçiririsən və nəticədə əldə edilən heç bir şey yoxdur.
Bu, ruhsal arayışın olumsuz hissəsidir və bütün həyat sənə bu yöndə kömək edər. Bu hissə – bu olumsuzluq, bu hüsran, bu acı – dünyanın edəcəyi hissədir. Həyatın, var olduğu forması ilə anlamsızlığı gerçəyinin fərqinə vardığın zaman, arayışın başlayar, çünki anlamsız bir həyat hüzurlu ola bilməz. Anlamsız bir həyatda, səninlə, həyat olan hər şey arasında bir uçurum yaranar. Körpü qura bilməyən bir boşluq, daha da geniş hala gələrək böyüyər. Özünü yerləşə bilməmiş kimi hiss edərsən. Daha sonra anlamlı, xoşbəxt bir şey üçün arayış başlayar. Bu digər hissədir, olumlu hissə.
Ruhsal anlayış xəyali layihələrlə yox, əsil, gerçəkliklə uzlaşmağa çatmaqdır. Bütün həyatımız bir layihədir, bizim xəyali layihəmiz. Olanı bilmək üçün yox, arzulananı əldə etmək üçündür. “Arzu” kəlməsini sözdə həyatımızın bir simvolu olaraq qəbul edə bilərsən – o arzulanan bir layihədir. Olanın arayışında deyilsən, arzulananın arayışındasan. Buna görə də arzulamağı davam etdiririsən və həyat da xəyal qırıqlığı olmağı davam etdirir, çünki olduğu forması ilə elədir. Sənin istədiyin kimi ola bilməz. Xəyal qırıqlığına düçar olarsan. Gerçək, sənə qarşı düşmən olduğu üçün yox, sən gerçəkliklə yox, sadəcə xəyallarınla uyum içində olduğun üçün. Xəyalların paramparça olacaq. Xəyal qurarkən kifayət edə bilər. Amma hər hansı bir xəyala çatıldığı zaman, hər şey xəyal qırıqlığıdır.
Ruhsal arayış bu olumsuz yönü bilmək deməkdir, arzulamağın, hüsranın əsas səbəbi olduğunu. Arzulamaq, insanın öz razılığı ilə bir qabıq yaratmasıdır. Arzulamaq dünyadır. Dünyəvi olmaq, arzunun hüsrandan başqa bir şey olmadığının fərqinə varmadan arzulamaq və arzulamağı davam etdirməkdir. Bir dəfə bunun fərqinə vardığın zaman, arzulamazsan. Tək arzun, olanı bilmək olar.
Arzulamayan bir zehin, ruhsal arayışda olandır. Ruhsal bir arayışçı, arzunun absurdluğunun tamamilə fərqində olan və olanı bilməyə hazır olan insandır. İnsan bilməyə hazır olduğu zaman gerçək hər zaman tindədir, düz bir tin o tərəfdə. Amma sən heç bir zaman orada deyilsən, arzudasan, gələcəkdəsən. Gerçək hər zaman mövcuddadır – burda və indidə – və sən heç bir zaman mövcudda deyilsən. Hər zaman gələcəkdəsən, arzularındasan, xəyallarındasan. Xəyallarda, arzularda demək yuxuda deməkdir. Və gerçək burda və indidədir.
Bu yuxudan oyandığın zaman, röyadan da oyanırsan və burda və indidə, yəni sadəcə mövcudda olan gerçəyə oyanırsan. Təkrar olaraq doğulursan. Coşğuya, məmnuniyyətə və hər zaman arzulanan, lakin əldə edilə bilməyən hər şeyə çatırsan. Ruhsal arayış burda və indidə olmaqdır və sadəcə arzulayan bir zehin olmadığı zaman burda və indidə ola bilərsən; əks halda arzulayan zehin tərəddüd yaradar. Bir saat kəfgiri kimi zehin ya keçmişə, xatirələrə və ya gələcəyə, arzulara, xəyallara gedib gəlir. Bu keçmiş və gələcək tərəddüdləri arasında gerçəyi qaçırırırıq.
Gerçəklik burda və indidədir. Heç bir zaman keçmişdə və ya gələcəkdə deyil.; hər zaman indidədir. İndi, yeganə andır. İndi, yeganə zamandır. Əsla keçməz. İndi, sonsuzdur. Hər zaman burdadır, lakin biz burda deyilik. Buna görə də bir ruhsal arayışçı olmaq demək, burda olmaq deməkdir. Ona meditasiya deyə bilərsən, ona yoqa deyə bilərsən, ona dua deyə biləsən. Verilən adın fərqi yoxdur, önəmli olan, zehnin araya girməməyidir. Və zehin sadəcə keçmişdə və ya gələcəkdə var ola bilər, bunun xaricində zehin yoxdur.
Dünən bir nəfərlə danışırdım. Ona, indidə düşünə bilməyəcəyini deyirdim. Düşündüyün anda o, keçmiş halına gəlmişdir. Buna görə də zehin indidə var ola bilməz. Sadəcə keçmişin xatirəsində var olar və ya gələcəyə yansıyar. Əsla indi ilə təmas qura bilməz – qura bilməz, çünki bu mümkün deyil. Beləcə, əgər heç düşüncə yoxdursa, zehin də yoxdur. Bu zehinsizlik, meditasiyadır. O zaman burda və indidə olursan. O zaman sən gerçəkliyin içinə partlayarsan. O zaman gerçəklik sənin içinə partlayar.
Ruhsal arayış moksha, ölümdən sonra qurtuluş üçün deyil. Bu da bir arzudur, hətta zənginlik üçün olan arzudan, prestij üçün olan arzudan, güc üçün ola azrudan daha acgözdür. Moksha arzusu daha acgözdür, çünki ölümün o tərəfinə də gedər.
Mənbə: Osho – “Özünlə başla” kitabı
Hazırladı: Fidan Aslanova Red
